Białkomocz u sportowców – najczęstsze przyczyny

Białkomocz o fizjologiczny stan, podczas którego w moczu występuje podwyższona ilość białek. Dowiedz się jakie są przyczyny tego zjawiska.

Białkomocz wywołany wysiłkiem fizycznym to patologiczne uwalnianie białek w moczu sportowca. Chociaż problem ten odkryto i zaczęto badać dziesiątki lat temu, nadal jest on nie do końca poznany. W tym artykule dowiesz się więcej na temat tej przypadłości oraz czy jest ona objawem choroby.

Czytaj dalej!

Białkomocz wywołany wysiłkiem fizycznym

Kiedy stężenie białka w moczu osób uprawiających dużo sportu wzrasta powyżej normy, mamy do czynienia z białkomoczem wywołanym wysiłkiem fizycznym. Jest to przejściowy i fizjologiczny stan, który eksperci odkryli ponad sto lat temu. Co powinieneś o nim wiedzieć? Czy jest się czym martwić?

Zazwyczaj podwyższona ilość białka w moczu sportowca znika po około jednym dniu lub dwóch dniach od przejścia zwiększonego wysiłku, a efekt tego objawu jest łagodny.

Ogólnie, taki krótkotrwały stan nie powoduje powikłań ani poważnych zaburzeń czynności nerek.

Pierwsze przypadki białkomoczu wywołanego wysiłkiem fizycznym odnotowano już w 1878 r. Nie stwierdzono go u sportowców, ale w grupie żołnierzy, których analizowano podczas intensywnego dnia treningowego. Wkrótce potem badania naukowe kontynuowano, ponieważ nie było jasne, czy taka sytuacja prowadzi do uszkodzenia nerek, czy też nie.

Hipotezy różniły się w historii medycyny. Podczas gdy niektórzy lekarze przypisywali białkomocz wywołany wysiłkiem fizycznym do urazów podczas treningów, inni uważali, że powodują go zmiany ciśnienia krwi. Do dziś dokładne pochodzenie pozostaje niejasne.

Dlaczego pojawia się białkomocz wywołany wysiłkiem fizycznym?

Ćwiczenia powodują pewne zmiany metaboliczne i modyfikacje hemodynamiczne (związane z krwią). Organizm przechodzi w tryb spalania energii, budowania mięśni, a także wiele zmian hormonalnych. Te nietrwałe zmiany obejmują początek białkomoczu wywołanego wysiłkiem fizycznym.

Ściśle mówiąc, białko wykrywane w moczu u osób ciężko trenujących i sportowców nie różni się od białka występującego u niektórych pacjentów z chorymi nerkami. Nie oznacza to, że zjawisko to jest patologiczne, ale raczej, że uwalniane przez substancje są takie same i należą do tej samej grupy. Różnica polega na czasie trwania tego zjawiska i jego intensywności.

Kiedy intensywnie ćwiczysz, przepływ krwi zmienia nieco kierunek i rozprowadza się w obszarach ciała, które tego najbardziej potrzebują. Według badań opublikowanych przez Biology of Sport, zamiast regularnie zaopatrywać wszystkie narządy, podczas ćwiczeń zwiększa się irygacja najciężej pracujących mięśni i płuc.

Ponadto, zwiększa się też wydalanie potu, co prowadzi do  zmniejszenia objętości moczu. Priorytetem staje się wysiłek i ochłodzenie ciała.

Mniejsza ilość krwi do filtrowania w kłębuszkach nerkowych zmienia układ renina-angiotensyna, który odgrywa rolę w prawidłowym ciśnieniu krwi. Ponadto sport stymuluje aktywność współczulnego układu nerwowego, za pośrednictwem noradrenaliny.

Krótko mówiąc, objętość moczu zmniejsza się, a pojawia się wyższe miejscowe ciśnienie krwi i efekt współczulny. Przekłada się to na aktywność kłębuszka nerkowego, przez który białka starają się przedostać jak przez filtr na zewnątrz do cewki moczowej.

Rola białek Tamma- Horsfalla

Cylindruria to szczególny rodzaj białkomoczu wywołanego wysiłkiem fizycznym. Mukoproteiny mogą znacząco wyciekać przez filtr nerkowy i pojawiać się w moczu sportowców. Inną bardziej techniczną nazwą, którą otrzymują, jest mukoproteina Tamm-Horsfall.

Białko Tamma-Horsfalla białko wydzielane przez komórki kanalików nefronów. Jest to główny składnik wałeczków w osadzie moczu.

Funkcje tego białka są ciągle przedmiotem badań; stwierdzono, że wiąże się ono z antygenami bakterii E. coli, uniemożliwiając trwałe przyleganie tej bakterii do nabłonka dróg moczowych i powodowanie infekcji.

W szczególności maratończycy i biegacze długodystansowi najczęściej cierpią na cylindrurię wśród wszystkich sportowców. Dzieje się tak, ponieważ zatrzymują wysiłek powyżej kilku godzin zmienia przepływ moczu na dłuższy czas, co może powodować przedostawanie się niektórych białek przez filtr nerkowy.

Ponadto znaczne odwodnienie jest kolejnym czynnikiem wyzwalającym białka do moczu. Z tego powodu problem ten dotyczy często biegaczy, którzy nieprawidłowo się nawadniali podczas zawodów lub biegali w wyjątkowo gorącym klimacie.

Jednak sama obecność białek cylindrycznych w moczu nie stanowi zagrożenia. Są one jednak oznaką innych wewnętrznych modyfikacji i dużego wysiłku.

Urazy sportowe i białkomocz wywołany wysiłkiem fizycznym

Nie należy pomijać pierwszej hipotezy dotyczącej urazów sportowych, które prowadzą do białkomoczu wywołanego wysiłkiem fizycznym. Pamiętajmy, że ten efekt występuje najczęściej w boksie, walkach i sportach kontaktowych.

Często białkomocz u sportowców narażonych na urazy jest połączony z krwiomoczem. Innymi słowy, krew pojawia się w moczu. Eksperci nazywają taką sytuację często „nerkami sportowca”.  Gdy można wykryć krew i białka w badaniu moczu często oznacza to że osoba przeszła dużo urazów, uderzeń i duży wysiłek fizyczny.

Ten stan nie powoduje sam w sobie bólu, a krew wykrywana przez lekarzy jest mikroskopijnych rozmiarów. Tak więc osoba postronna widzi tylko ciemniejsze zabarwienie moczu i nic więcej. Nie pojawiają się również zmiany w objętości moczu i częstości jego wydalania.

Jeśli sportowiec ma wrodzone wady nerek, będzie bardziej prawdopodobne, że wystąpi u niego białkomocz z powodu odniesionych urazów.

Jednak nie jest to związane z trwałym uszkodzeniem narządów. Podobnie jak w przypadku białkomoczu, o którym mówiliśmy, wyniki są zwykle przejściowe i łagodne. Należy jednak unikać częstych urazów nerek, bowiem ich struktura jest bardzo delikatna.

Czy muszę się martwić, jeśli w moim moczu stwierdzono białko po wysiłku?

Jeśli po treningu lekarz wykrył nadmierną ilość białka w Twoim moczu, a po 48 godzinach objaw ustąpił, nie musisz się nim martwić. Być może powinieneś przejrzeć plan nawadniania podczas uprawiania twojego sportu, uzupełnić elektrolity i odpocząć przez kilka dni. Intensywność treningu powinna także ulec tymczasowemu zmniejszeniu.

Z drugiej strony, jeśli białkomocz jest trwały, nie ustępuje lub zwiększa swoje stężenie w miarę upływu dni, lekarz poprosi o nowe badania. Twój lekarz będzie musiał znaleźć przyczynę, która prawdopodobnie nie ma związku ze sportem.

By zdiagnozować białkomocz, należy wykonać dobową zbiórkę moczu oraz jego badanie ogólne przesiewowe. W momencie wykrycia konkretnego rodzaju białka lekarz przepisze ci odpowiednie leczenie i postawi diagnozę źródła problemu.