Çay Çeşitleri: Ne Gibi Faydaları Vardır?
Çay, sudan sonra dünyadaki en popüler içecektir. Peki, farklı çay çeşitleri ve onların faydaları hakkında neler biliyorsunuz?
Çay ağaçları Çin, Tayvan, Japonya, Sri Lanka, Nepal, Avustralya ve Kenya’da doğal olarak yetişirler. Bu bölgelerde çay (bilimsel adıyla ‘camellia sinensis’) dağlık bölgelerde çalıların içinde yetişir. Bu yazıda 6 temel çay çeşidinden ve onların faydalarından bahsedeceğiz.
Çay çeşitleri ve faydaları: Beyaz çay
Beyaz çay yapımında en taze ve en hassas yapraklar kullanılır. En yüksek kaliteye sahiptir. Biçildikten sonra yapraklar kontrollü koşullarda kurumaya bırakılır.
Beyaz çayın faydaları şöyle sıralanabilir:
- Yüksek miktarda antioksidan ve polifenol içerdiğinden savunmanızı artırmaya ve serbest radikalleri yok etmeye yardımcı olabilir.
- Ciltte oluşan yaşlanma etkileriyle savaşmaya yardımcı olur ve kanseri önlemeye yardım edebilir.
- Florür içerdiği için dişleri korumaya yardımcı olur.
- Konsantrasyonu ve hafızayı pekiştirerek fiziksel ve zihinsel yorgunlukla savaşmayı destekler.
- Daha az tein barındırdığından öfke konusunda sorun yaşayanlar için daha iyidir.
- İdrar söktürücü etkisi sayesinde yağları yok eder ve kalorisi sıfırdır.
- Son olarak LDL kolesterol ve trigliserit seviyesini düşürür.
Yeşil çay
Yeşil çay, gerçekten de en iyi bilinen türdür. Kurutma ve fermentasyon sürecinin durdurulması biçildikten hemen sonra gerçekleştirildiği için oksidasyonu azdır.
Yeşil çayın faydaları şöyle sıralanabilir:
- Yüksek miktarda antioksidan ve polifenol içerdiğinden savunmanızı artırmaya ve serbest radikalleri yok etmeye yardımcı olabilir.
- Ciltte oluşan yaşlanma etkileriyle savaşmaya yardımcı olur ve kanseri önlemeye yardım edebilir.
- A, C, E vitamini ve selenyum içerir.
- LDL kolesterolünün azalmasını ve HDL kolesterolünün – “iyi” tür olarak bilinen- artmasını stimule eder. Ayrıca kalp hastalığı ve trigliseridlerle savaşır.
- Hipertansiyonu önler.
- Yağı yok etmeye yardımcı olur. Hafif idrar söktürücü etkisi vardır. İnsülini dengeler.
- Glikoz seviyesini azalttığı için diyabeti tedavi etmeye yardımcı olur.
- Astrenjan etkisi vardır.
- Son olarak florür içerdiği için çürük görünümüyle savaşır.
Sarı çay
Gerçekten de sarı çay en az bilinen türdür ve hafif okside olmuş şekildedir.
Sarı çayın faydaları şöyle sıralanabilir:
- Konsantrasyonu artırır.
- Yüksek florür içeriği sayesinde ağızdaki çürük görünümüne karşı savaşmaya yardımcı olur.
- Antioksidan miktarı yüksektir ve idrar söktürücü görevi görür.
- Demir, fosfor ve magnezyum gibi pek çok mineral içerir.
Oolong çayı
Oolong çayı, yeşil ve siyah çay türlerinin özelliklerini paylaşır. Onların sahip olduğu faydalara sahiptir. Kapalı bir ortamda kuruma sürecini tamamlamadan önce yapraklar yaklaşık bir saat boyunca kurutulur. Bu, oksidasyon veya buhar verme aracılığıyla fermantasyonu durdurmak için yapılır.
Oolong çayının faydaları şöyle sıralanabilir:
- Yüksek tanen içeriği sayesinde kanserle savaşmada etkili olabilir.
- Obeziteyi tedavi etmeye yardımcı olabilir.
- Yüksek miktarda antioksidan ve polifenol içerdiğinden savunmanızı artırmaya ve serbest radikalleri yok etmeye yardımcı olabilir.
- Kolesterol seviyesini dengeler.
- Vitamin ve mineraller içerir.
Siyah çay
Siyah rengini tamamen oksidasyondan geçen yapraklarından alır. Sonuç olarak güçlü ve yoğun bir tadı vardır.
Siyah çayın faydaları şöyle sıralanabilir:
- Kan damarlarının genişlemesini ve büzülmesini iyileştirmeye yardımcı olduğu için kalp krizi riskini azaltır.
- Ateromatöz plak oluşumunu yavaşlatması sayesinde kalp sorunlarıyla karşılaşma riskini de azaltır.
- Florür içeriği sayesinde çürükleri önlemeye yardımcı olur.
- Yorgunluk nedeniyle oluşan baş ağrılarını yatıştırır.
Rooibos çayı
Rooibos çayı sağlık açısından en fazla faydası olan türdür. Bu çay da fermente edilir ancak sonrasında güneşte kuruması için serilir.
Sonuç olarak üretimi diğer çay türlerinin üretiminden daha fazla zaman alır. Ayırt edici koyu kırmızı renginin yanında benzersiz bir tadı ve aroması vardır.
Çifte fermentasyon sürecinden geçmesi sayesinde, rooibos çayının sağlık açısından pek çok faydası vardır:
- Kiloyu ve LDL kolesterol seviyesini azaltmaya yardımcı olur.
- Harika idrar söktürücü özelliklere sahiptir.
- Bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye yardımcı olabilir.
- Hazımsızlığa yardımcı olabilir.
- Florür içeriği sayesinde ağızdaki çürük görünümünü engeller.
Sonuç olarak, çay çeşitleri ve onların faydaları hakkında bir şeyler öğrendiğinizi umarız. Her birini denemeyi ihmal etmeyin ve en çok hangisini sevdiğinize karar verin.
- T. R., D., G, T., N.F, T., M.G., A., P.F., O., & B. M., S. (2013). White Tea (Camellia Sinensis (L.): Antioxidant Properties and Beneficial Health Effects. International Journal of Food Science, Nutrition and Dietetics. https://doi.org/10.19070/2326-3350-130005
- Almajano, M. P., Vila, I., & Gines, S. (2011). Neuroprotective Effects of White Tea Against Oxidative Stress-Induced Toxicity in Striatal Cells. Neurotoxicity Research. https://doi.org/10.1007/s12640-011-9252-0
- Hajiaghaalipour, F., Kanthimathi, M. S., Sanusi, J., & Rajarajeswaran, J. (2015). White Tea (Camellia sinensis) Inhibits Proliferation of the Colon Cancer Cell Line, HT-29, Activates Caspases and Protects DNA of Normal Cells Against Oxidative Damage. Food Chemistry. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2014.07.005
- Li, S., Lo, C. Y., Pan, M. H., Lai, C. S., & Ho, C. T. (2013). Black tea: Chemical analysis and stability. Food and Function. https://doi.org/10.1039/c2fo30093a
- Vanka, A., & Vanka, S. (2012). White Tea: A Contributor to Oral Health. Dental research journal, 9(4), 504.
- Cabrera, C., Artacho, R., & Giménez, R. (2006). Beneficial Effects of Green Tea—A Review. Journal of the American College of Nutrition. https://doi.org/10.1080/07315724.2006.10719518
- Boehm, K., Borrelli, F., Ernst, E., Habacher, G., Hung, S. K., Milazzo, S., & Horneber, M. (2009). Green tea (Camellia sinensis) for the prevention of cancer. Cochrane Database of Systematic Reviews. https://doi.org/10.1002/14651858.CD005004.pub2
- Cheng, T. O. (2006). All Teas Are Not Created Equal: The Chinese green tea and cardiovascular health. International Journal of Cardiology. https://doi.org/10.1016/j.ijcard.2005.05.038
- Yang, Y. C., Lu, F. H., Wu, J. S., Wu, C. H., & Chang, C. J. (2004). The protective effect of habitual tea consumption on hypertension. Archives of Internal Medicine. https://doi.org/10.1001/archinte.164.14.1534
- Anderson, R. A., & Polansky, M. M. (2002). Tea enhances insulin activity. Journal of Agricultural and Food Chemistry. https://doi.org/10.1021/jf020514c
- Marnewick, J. L., Rautenbach, F., Venter, I., Neethling, H., Blackhurst, D. M., Wolmarans, P., & MacHaria, M. (2011). Effects of rooibos (Aspalathus linearis) on oxidative stress and biochemical parameters in adults at risk for cardiovascular disease. Journal of Ethnopharmacology. https://doi.org/10.1016/j.jep.2010.08.061