Doğru Spor Ayakkabısı Giymenin Önemi
Birçok kişi spor ayakkabılarının antreman esnasında sağladığı rahatlıktan ibaret olduğunu düşünerek hata eder. Bu aslında özel aktiviteler için özel ürünler üretmeye dayalı bir spor teknolojisidir. Doğru spor ayakkabısı sadece performansı arttırmaz, aktiviteleri güvenli bir şekilde yapmaya ve sakatlıkları önlemeye yarar.
Doğru spor ayakkabısı beden için iyi bir temel oluşturur
Çoğu zaman ağırlığımızı ayaklarımız çeker. Böylece, iyi bir spor ayakkabısı da spor performansını arttıracak bu temeli sağlar.
Hatta her sporun doğru ve en iyi şekilde yapılması için özel tasarlanmış bir ayakkabı modeli vardır. Bunlar biyomekaniğe dayanır; kinetik, yüzey ve her spora özgü diğer karakteristik durumlar düşünülerek üretilir. Spor ayakkabı modelleri geliştirirken işte bütün bu detaylar ele alınır.
Elbette bu ayakkabıları üretirken ayakkabının sağlaması gereken özellikler her zaman esnek, şok emici ve yol tutuşu yüksek olmasıdır. Bu özellikler her spor türüne göre özel dizayn edilir. Buradaki amaç kontrolü kaybettirmeden düzgün hareket kabiliyeti sağlamaktır.
Spor ayakkabı tasarımcılarının dikkate aldığı faktörler
- Yüzey: ayakkabı hareketi kısıtlamamalı ya da giyen kişinin kontrolünü azaltmamalıdır. Örneğin, sporu yaptığınız yüzey tahtaysa tutuş çok önemlidir; asfalt ise aynı tutuş düzeyi gerekmez.
- Spor disiplini: her disiplinin uygun ayakkabı gerektiren özel bir dinamiği vardır. Futbol ayakkabıları kauçuk ya da metal çivilere sahiptir çünkü çim yüzeyde daha iyi tutuş sağlar; beyzbol ayakkabıları ise çamura göre olmalıdır.
- Ayak şekli: farklı ayak şekilleri kavisli, düz ve geniş taraklı olarak türlere ayrılır. Spor ya da aktivitenin yanı sıra sporcunun fiziksel ihtiyaçları da düşünülmelidir.
- Ağırlık: sporcular yaptıkları spora göre özel bir ağırlık ve fiziğe sahiptir. Bu faktörler spor ayakkabısı tasarlarken aerodinamik ile birlikte hesaba katılmalıdır.
Ayak morfolojisi
Bilim insanları sporcuları yere basma şekillerine göre sınıflandırır: pronasyon, supinasyon ve nötr.
- Pronasyon: yürürken içe doğru basan ayaklar.
- Supinasyon: yürürken dışa doğru basan ayaklar.
- Nötr: Doğrusal ve dengeli ayaklar.
Bu sınıflandırma, ayağın en çok stres alan yerini gösterdiği için önemlidir. Bu stres çoğunlukla yürürken, koşarken ya da zıplarken bizi iten gücü topladığımız esnada olur. Profesyonel sporcular spor ayakkabılarını bu özel sınıflandırmaya göre seçmelidir.
Doğru spor ayakkabısı neden bu kadar önemlidir
Spor ayakkabılarının esas prensiplerinden biri, sporcunun esnek hareket etmesini sağlamaktır. Bu sebeple spor ayakkabısının yapıldığı malzemenin esnek olması gerekir. Böylece sporcu daha doğal, aerodinamik ve rahat hareket edebilir.
Spor ayakkabıları sadece rahatlık için değil sakatlıkları önlemek için de yardımcıdır. Ayakkabının ayağın bazı kısımlarını korumak için yer tutuşu olması gerekir. Örneğin, basketbol ayakkabıları bilekleri korumak için bot tarzında yapılır. Bunun sebebi, sporda ani durma ve zıplama hareketlerinin sıkça yapılması ve bileklerin bu yüzden korunması gerektiğidir.
Spor ayakkabısı tasarlarken şok direnci de önemli bir faktördür. Bu şekilde sporcular eklemlerini incitme riskini azaltmış halde zıplayabilir.
Sakatlıklardan korumak
Spor dünyasında sakatlıklardan kaçınmak neredeyse imkansız olsa da, spor ayakkabıları bazı sakatlık risklerini azaltır. Burkulma, tendinit ve çıkıklar yanlış ayakkabı kullanımıyla doğrudan ilgilidir. Günümüzde sporcular spor teknolojisinin gelişmesiyle birlikte bu tarz incinmeleri daha az yaşar.
Örneğin, son yıllarda üretilen spor ayakkabılarında ayak mantarının yaygınlaşmasının önüne geçen bir malzeme kullanılıyor. Bugün bu malzeme sayesinde bu mantarın çoğalmasını durdurabiliyoruz.
Zamanla gelişen teknoloji sayesinde, artık daha iyi malzemeler ve tasarımlarla yapılan ayakkabılar kullanma şansımız var. Yaptığınız spor için doğru ayakkabıyı seçmek, performans arttırmak ve sakatlanma riskini önlemek için bir son derece elzemdir.