Sporda Rekabet ve İş Birliği

Hiç rekabet içeren bir spor yaptınız mı? Bugünkü yazımızda, sporda rekabet ve iş birliği arasında farklara ve bunların aşırı olması durumunda ortaya çıkacak sonuçlara yer vereceğiz.

Rekabet ve iş birliği arasındaki fark, ekstrem durumlarda daha belirgin hale gelir. Bu iki kavram birlikte de var olabilir fakat bunların arasında iyi bir denge kurmak, çaba ve deneyimle mümkün olur. Bir spor müsabakasında durum bunlardan ya biri ya diğeri ise, oyuncular genellikle hedeflerine ulaşmak için gereken desteğe sahip olamazlar.

Rekabet ve iş birliği iki karşıt kavram gibi gözükse de başarıya giden yolda ikisine de ihtiyacımız vardır. Bu kavramların özellikleri birbirinden çok farklıdır fakat ikisini beraber kullanabilmeyi öğrenmek çok önemlidir.

Rekabet ve iş birliği kavramları nedir?

Öncelikle, spor ve hayatta rekabet ve iş birliğini ele almanın farklı yolları vardır. Bu bakış açılarını hayatınızın herhangi bir alanında bir grup çalışması için uygulayabilirsiniz. Bu bakış açıları; durumun dinamiklerine bağlı olarak bir takım, aile ya da hatta bir arkadaş grubuna etki edecek şekilde kullanılabilir.

Rekabet

Rekabeti, sporun kutsal ateşi gibi düşünebilirsiniz. Bu kavram, çekişme ve kazanmaya olan açlığı ifade eder. Rekabet, yarışan kişileri, amaçlarına ulaşma yolunda ellerinden geleni yapması için kamçılar.

Rekabetin bu özelliği, spor ve takım oyunları ve bunlarda iyi bir rakibe karşı verilen savaş ile yakından ilişkilidir. Pek çok sporcu erken yaştan itibaren rekabetçi hisseder ve bunu hem sporla ilgili hem de diğer konulardaki engelleri aşmak için bir araç olarak kullanır.

İş Birliği

Tıpkı rekabet gibi iş birliği de bireysel olmayan tüm aktiviteleri kapsayan bir kavramdır. İş birliği yapmak, bir hedefe ulaşmak için diğer insanlarla bir araya gelerek beraber çalışmak demektir.

Bu yüzden, iş birliği tüm insanlar için temel bir kavramdır çünkü bir toplum içinde yaşamak, başarılı bir şekilde iletişim ve etkileşim kurmayı gerektirir. 

Rekabet olan ve iş birliği olan atmosferler arasındaki farklar

Sporda belli durumlar, hem rekabet hem iş birliği getirebilir. Örneğin, bir takımda her zaman çok rekabetçi olan bir oyuncuyla, grup yapısı yaratarak ve herkese roller vererek takımı bir araya getirmeye odaklı başka bir oyuncu bir arada bulunabilir.

Her sporun bu kavramlar arasındaki farkı belirlemeyi zorlaştıracak olan kendine özgü dinamikleri vardır. Yine de rekabet olan ve iş birliği olan atmosferler arasındaki en büyük farklar şu şekilde sıralanabilir:

• Takım: kişisel rekabet her zaman faydalı olsa da rekabetçi bir takımın bütün olarak nasıl olduğu, takımdaki oyuncuların iş birliği seviyesine bağlıdır. Bu yüzden, iş birliği ve rekabet, oyuncular ve takım bağlamlarında farklılık gösterir.

• Bireysellik: Konu ister takımda bir yer edinmek ister rakipleri yenmek olsun, sporcuların her zaman hedeflerinin üzerine çıkma isteği vardır. Fakat bir oyuncunun takımıyla iş birliği yapma becerisi, takım oyunları için çok önemlidir. Fakat tek başına rekabetçi olan bir oyuncu, yalnızca kendi kişisel hedeflerine odaklanabilir. Öte yandan, iş birliği yapan bir oyuncu her zaman takımın hedeflerini ön planda tutar.
• Atmosferin türü: bir takımın resmi ve gayriresmi kuralları, bir takımın atmosferini belirler. Fazlasıyla rekabetçi bir atmosfer, muhtemelen uzun vadede oyuncuların takım arkadaşlarından daha iyi oynamak için uğraşmasını sağlayacaktır. Bununla beraber, iş birliği yapan takımlar, hedeflerine hep birlikte ulaşırlar ve hiçbir oyuncu diğerlerinden daha çok parlamaz.

Rekabet ve iş birliğinin beraber olduğu bir ortamı yaratmada antrenörün rolü

Genellikle takım kurallarının belirlenmesi antrenörlerin sorumluluğundadır fakat kurallar ve yönlendirmelerle sağlıklı bir atmosfer nasıl yaratılabilir? Kısaca, eğer antrenörler sadece rekabetçi davranışları desteklerse, oyuncular aşamalı olarak rekabeti öncelik haline getirir. Aynı şekilde, antrenörün yönlendirmesi daha çok iş birliği üzerineyse, oyuncular da iş birliği yaparak oynamayı öğrenecektir.

Rekabet: aşırı atmosferlerin sonuçları

Aşırı atmosferlerden kaynaklanacak pek çok sonuç bulunmaktadır. Fakat özetle, kutuplu bir atmosferde bir durumun tüm faydasına sahip olurken diğeri ise bütünüyle kaybedilir. Gelin aşağıdaki örneklere birlikte bakalım:

• Sadece rekabetçi atmosferler: sporcular çıtayı en yükseğe koyduğunda ve sadece kazanmaya odaklı olduğunda, motive olabilecekleri gibi oyuna tüm ilgilerini de kaybedebilirler. Örneğin, bir futbol müsabakasında oyuncular sadece şampiyonluk kazanmaya önem verirse, maçın geri kalanında bir başarı elde edemeyip oyunun tadını çıkaramayabilirler. Bunun sonucu olarak da çok yorulan ve maçı terk etmek zorunda kalan oyuncular olduğunu görebiliriz.
• Sadece iş birliği olan atmosferler: iş birliği olan atmosferlerde ise, her oyuncu kendisinden daha büyük ve önemli bir amaç olduğunun farkındadır. Fakat aşırı iş birliği durumunda da rekabet ateşi sönebilir. Aynı örnekten devam edecek olursak, oyuncular kendi kişisel gelişimlerini bir kenara bırakıp seviyelerinden bağımsız olarak aynı sürede bir maç yaparlarsa, bu takımın da harika sonuçlar alacağını söyleyemeyiz.

Rekabetçi ve iş birlikçi atmosferin anahtarı dengedir

Rekabet ve iş birliği arasındaki farklar onları su ve yağ gibi birlikte barınamayan kavramlar yapmaz. Antrenörler, iyi bir takım atmosferinin grubun hedeflerini güçlendireceğini vurgulamaktadır.

Takımlarda bu dengeli atmosfer, oyuncular hem kendine yer edinmek hem de zafer ya da yenilgiden bağımsız olarak koşulsuzca takım arkadaşlarını desteklediğinde oluşur. Bu yüzden, bu iki özellik de önemlidir çünkü oyuncuların grup hedeflerine ulaşabilmesi için kişisel gelişimlerine de özen göstermeleri gerekir.

Bireysel sporlar

Bireysel sporlar, istisna değildir. Her türlü takım çalışmasında iş birliği, temel bir faktördür. Bireyler sporlar ile uğraşan oyuncuların, her ne kadar sahada tek olsalar da arka planda onları destekleyen bir takım olduğunu unutmamaları gerekir.

Takım oyunlarına benzer olarak, burada da aşırı rekabet, zafer ya da yenilgi arkasından gelecek vahşi ve güçlü duygulara sebep olabilir. Hedeflerinize ulaşmak için sporda rekabet ve iş birliği kavramlarının ikisinin de iyi anlaşılması gerektiğini unutmayın. 

Sporda rekabet, hayati bir önem taşır ve bunu ortadan kaldırmak çözüm değildir. Fakat, oyunun tadını çıkarmayı bilmeli ve tutkunun sizi ele geçirmesine izin vermeden onu canlı tutmalısınız.