Antik Çağ Olimpiyat Oyunları ve Gelenekleri
Antik Yunan döneminde, sporcular, Tanrıları Zeus’u onurlandırmak için rekabetçi sporların olduğu etkinliklere katıldılar. Antik Olimpiyat Oyunları, o dönemde, Antik Çağ Yunan tanrılarının yaşadıkları yerlerdeki insanlar için sosyal, dini ve hatta mitolojik açıdan önemliydi. Kazananlar, tanrıların “benzeri ve insan görüntüsü” olarak kabul edilirdi. Bugünkü yazımızda, size bugün de hala popüler olan olimpiyat geleneğinin eski versiyonundan biraz daha fazla bahsedeceğiz.
Antik Çağ Olimpiyat Oyunları: başlangıç
Olimpiyatlardan önce, Girit’te yapılan başka tür yarışmalar da vardı. Bunları, boksörleri ve boğa güreşlerini tasvir eden fresk resimlerinin kalıntıları sayesinde biliyoruz.
M.Ö. 776 yılından başlayarak, Olimpiyat Oyunları, her dört yılda bir olacak şekilde düzenlendi ve kutlama sırasında, yetkililer, farklı şehirlerden sporcuların katılabilmesi için ateşkes ilan etti. Oyunlar Temmuz ve Ağustos aylarında Olimpia kentinde yapıldı.
Modern Olimpiyatların aksine, eski zamanlarda yapılan olimpiyatlarda daha az etkinlik vardı. Bu yarışmalara yalnızca Yunanca konuşan erkekler katılabiliyordu ve o dönemde olimpiyatların yeri asla değişmedi. Organizatörler, kadınların, kölelerin veya yabancıların oyunlara girmesine izin vermiyordu.
Yarışmaya hazırlanmak için, on iki yaşındaki erkek çocuklar “palestra” (bir tür arena) denilen yerde eğitim almaya başlıyorlardı. 16 yaşına geldiklerinde, ormanda atletizm ve diğer fiziksel testleri yapmaya başlıyorlardı. 20 yaşında da, Olimpiyat Oyunlarına katılacak kadar iyi duruma gelmiş oluyorlardı.
Antik Çağ Olimpiyat Oyunlarında ne tür sporlar vardı?
Antik sporlardan bazıları bugün hala gündemde, bazıları ise antik çağlarla birlikte tarihe karıştı ve kayboldu. Bu yarışlar agon denilen alanlara bölündüler (agon, çatışma, mücadele veya yarışma için kullanılan eski Yunanca bir terim). Antik Olimpiyat Oyunları sırasında sporcuların katıldığı sporlar şunlardır:
1. Yarışlar
Bu, atletik mücadelelerden biriydi ve bireysel kazananları olan tek kategoriydi. Yarış mesafesi ise bir stadyumun uzunluğuydu (192 metre).
Daha sonra, stadyumun uzunluğu boyunca koşmayı ve geri koşmayı içeren başka bir etkinlik, diaulo eklendi. Stadyumun 7, 12 ve 24 katı uzunluklarında koşan atletlerle yapılan başka, daha uzun yarışlar da vardı. En zoru ise zırh giymeyi içeren yarıştı. Diğer tüm yarışlarda sporcular çıplaktı.
2. Disk
Bu, pentatlon ve atletik agonların bir parçasıydı. Yarışmacıların yaşına ve kategorisine bağlı olarak, farklı boyut ve ağırlıklarda taş diskler (daha sonra bronz diskler) atmak zorundaydılar.
3. Uzun atlama
Bu, eski Olimpiyat Oyunlarından kalan ve günümüzde sporcuların hala aynı şekilde yaptığı tek spor. Yarışmacılar koşularına hızlı bir başlangıç yapmak ve ardından bir toprak çukuruna atlamak durumundaydılar. Sporcular atlama uzunluklarını artırmak için her iki ellerinde taş veya bronz ağırlıklar kullandılar.
4. Cirit atma
Bu aynı zamanda pentatlonun bir parçasıydı ve hedef için değil, mesafe için puan veriliyordu. Cirit, atlet ile aynı yükseklikte ve bir parmak çapındaydı. Bugünkü yarışlarda gördüğümüzün aksine, ucunda sivrilik yoktu.
5. Güreş
Buradaki amaç, farklı tutuşlar veya kilitler kullanarak rakibi devirmekti. Kolların, gövdenin ve boynun tutulmasına izin verilirdi, ancak sporcular birbirlerinin bacaklarını tutamazdılar.
6. Antik Çağ Olimpiyat Oyunları içerisinde kanlı bir spor olan Pankration
Bunu karma dövüş sanatlarının atası olarak düşünebilirsiniz. Yarışmacılar, bir uzvunun kırılması veya çıkarılması dahil her türlü hareketle rakiplerini yenebilirlerdi. Karşılaşmalar, bazen, sporculardan birinin ölümüyle de sonuçlanabiliyordu.
7. Pugilato
Bu, modern boksa benzer bir spor ve eski Olimpiyat Oyunlarına MÖ 688 yılında katıldı. Kurallar, yarışmacıların sadece yumruk atmasına izin veriyordu. Önce çıplak yumrukla, sonra eldivenlerle oynamaya başladılar.
8. Savaş arabası yarışları
Bu, atlı olaylardan biriydi ve hipodromda gerçekleşiyordu. Arabanın iki tekerleği vardı ve bir elinde bir kamçı, diğerinde de sürücülük yapan ve ayakta duran bir arabacı tarafından sürülüyordu. Arabayı iki veya dört at çekebilirdi.
Sürücünün arabadan inip son turu yürüyerek bitirmesini içeren kalpe de dahil olmak üzere başka tür yarışlar da vardı.
9. Antik Çağ Olimpiyat Oyunlarının ilgi çekici branşlarından biri olan Pentatlon
En güzel ve atletik olan gençler ise beş etkinlikte birden yarışıyorlardı: uzun atlama, disk atma, cirit atma, güreş ve yarış. Bu, şüphesiz oyunlardaki en zorlu rekabeti de temsil ediyordu.
Sonuç olarak, eski Olimpiyat Oyunları başladıktan 12 yüzyıl sonraya, MS 393 yılına kadar yapıldı. Sonra, Hıristiyanlığın resmi din olarak kabul edilmesi ve bu oyunların Pagan faaliyetleri olarak ilan edilmesiyle birlikte bu etkinliğin de sonu geldi. Daha sonra, 1896’da, oyunlar bugün bildiğimiz ve sevdiğimiz formatta yeniden insanoğlunun hayatına geri döndü.