Kadın Sporları: Eşitliğin Hukuki Boyutları

Nihayet eşitliğe giden yolda mıyız? Profesyonel spor yapan kadınlar için fırsatların ve ücretlerin dengelenmesi bir zorunluluktur. Neyse ki, kadın sporunun yasal evrimi gibi bir gerçek ile karşı karşıyayız. İşte bilmeniz gereken bazı önemli noktalar.

Kadın sporları, tüm disiplinlerinde ve kategorilerinde dünya çapında giderek artan bir popülerlik kazanmaktadır. Bununla birlikte, cinsiyet eşitsizliği hala kadın sporcuların mesleklerinde her gün yüzleşmeleri gereken bir gerçektir.

Diğer ülkelere kıyasla nispeten geç olmasına rağmen, İspanya gibi Avrupa ülkelerinde yapılan yasalar da sonunda cinsiyet eşitliği hususlarını içermeye başladı. Hukuk sistemi, toplumumuzda cinsiyet eşitliğini güvence altına alma konusundaki kilit rolünü yavaş yavaş üstleniyor.

Bugünkü makalemizde, sporda kadınlara eşit muameleyi teşvik etmek için spor adaletinin nasıl geliştiğini inceleyeceğiz.

Spor ve kadın sporları ile ilgili yasalar

Örneğin, Avrupa’nın bu konuda önde gelen ülkelerinden İspanya’daki spor yasasındaki ana düzenlemeler 15 Ekim 1990 tarihli Spor Yasası ile hayata geçirilmiş. Beklendiği gibi, bu metin mevcut olandan oldukça farklı bir gerçekliğe karşılık gelmektedir. O zamanlar, kadınların katıldığı spor etkinlikleri pratik olarak göz ardı edilmişti ve hatta bazı bağlamlarda kadınların cesaretini kıracak taraflara sahipti.

Bu açıdan bakıldığında, cinsiyet eşitliğinin İspanyol spor hukukunun bekleyen en önemli konularından biri olduğunu görmek de o kadar şaşırtıcı değil. Irkçılık, dini anlamda hoşgörüsüzlük ve spordaki diğer ayrımcılık türleriyle ilgili dikkate değer ihmallerde de benzer bir durum ortaya çıkıyor.

Toplumumuzda yaşanan önemli değişimler ve kadınların katıldığı spor etkinliklerinin hacminin büyümesi ile bu önemli konuyu görmezden gelmek imkansız hale geldi. Sporda kadınların eşitliği için yıllarca süren bir çok mücadelenin ardından, İspanya örneğinde de, yeni spor yasasının taslağı nihayet 2019’da onaylandı.

Yeni dönem spor hukukunda cinsiyet eşitliği

2019 yılı, İspanya’da kadın sporları ve kadın sporcuların hakları için önemli bir atılım getirdi.

Yılın ilk haftalarında, İspanya’da Bakanlar Konseyi yeni spor yasası taslağına “yeşil ışık” yaktı. Bu düzenlemeler de, en sonunda, artık eskimiş olan 1990 metninin yerini alacaktı.

Hazırlanması sürecinin birkaç yıl almasına rağmen, sivil toplumun toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesini medeni mevzuata çevirme ihtiyacı, kesinlikle bu kanunun da onaylanmasını motive eden faktörlerden biri oldu.

Elbette, kadın sporları ile artan kâr fırsatları, bu yasal girişimin ‘itici gücü’ işlevini de görmüştür.

Milletvekillerinin vicdanı veya girişimci vizyonu daha yüksek sesle konuşup konuşmadığına bakılmaksızın, önemli olan yeni yasanın kadın ve erkek sporcular arasında eşit fırsatlar sağlamak için somut önlemler getirmesidir.

Yeni spor hukuku kapsamında kadın sporları

Yine İspanya’dan örnek verecek olursak, İspanya’daki yeni spor yasasının ikinci maddesi son derece açık hükümlere sahip. Bu metin, sporun tüm vatandaşlara açık olması için fırsatlar yaratma amacını ortaya koymaktadır. Orijinal metninde, Genel Devlet yönetimi, şunları geliştirmelidir:

“[…] Fiziksel aktivite ve sporun erişimde eşitliği ve müteakip gelişimini garanti eden kamu politikalarının yanı sıra, bu Kanunda öngörülen spor kuruluşlarının yönetim, hükümet ve temsil organlarında eşit entegrasyonun teşviki, içerilen hükümlere uyarak Kadın ve erkeklerin etkin bir biçimde gerçekleştirilen eşitliği için 3/2007 tarihli ve Devlet tarafından onaylanan uluslararası normlar ve anlaşmalarda…”

Bu şekilde, yeni spor kanunu, Devleti somut önlemlerin geliştirilmesinde ana aktör olarak tanımaktadır. Bu önlemler, nüfusun farkındalığını artıracak ve İspanyol sporunda her türlü ayrımcılık veya hoşgörüsüzlükle mücadele edecektir.

Ek olarak, normatif metin, İspanyol spor mevzuatını BM parametreleri gibi uluslararası yönergelerle uyumlu hale getirme ihtiyacını da ifade ediyor. Bu da sporda ve bir bütün olarak toplumda insan haklarının pozisyonunu da geliştirecektir.

Ana yenilikler

Yeni spor kanunu, bu yüce hedeflere ulaşmak için eski 1990 metnine ilişkin dört temel yenilik önermektedir:

• Spor burslarına erişimde eşit fırsatlar: Başvuru sahipleri, cinsiyete bakılmaksızın burs dağıtımı konusunda eşit haklara sahip olacaklardır.

• Ekonomik getiri ve ödüllerin dağıtımında eşitlik: Kurumlar, erkek ve kadın sporcular arasında eşit olarak kamudan aldıkları ödüllerden ve gelirlerden elde edilen paradan ödül ve maaş vermelidir.
• Spor federasyonlarının yönetim pozisyonlarında cinsiyet eşitliği: bu kuruluşların yönetim organlarının en az az yüzde 40’ı kadın olmalıdır.
• Kadın sporcular için annelik hakları: İspanya’daki tüm kadınlara kanunla garanti edilen aynı annelik haklarına sahip olmalıdırlar.

Son olarak, bu tür düzenlemeler, Devletin bu konudaki sorumluluğunu yeniden teyit etmektedir. Resmi kurumlar, yetkili spor otoriteleri aracılığıyla bu yönergeleri uygulanabilir kılmak için araçlar yaratmalıdır. Benzer şekilde, bu düzenlemelerin tam olarak uygulanmasını sağlamak da kamunun görevidir.