Diz Burkulması Nasıl Tedavi Edilir?
Burkulmuş bir dizin tedavisi diğer burkulmalara benzer şekilde gerçekleştirilir. Kronikleşmeyi önlemek için tedavi süreçlerine harfiyen uymak gerekir.
Aşağıda, diz burkulmasına dair kısa bir açıklama bulunmaktadır. Spor yaparken belirli sıklıkta ortaya çıkan bu sakatlığı tedavi etmenin en iyi yollarını analiz edeceğiz.
Burkulma nedir?
Vücuttaki herhangi bir bağ zarar gördüğünde burkulma meydana gelir. Bağların işlevi, eklemlere sağlamlık katmak ve aynı zamanda yapıların anatomik aralığının dışına çıkmasını önlemek için bir hareket sınırlayıcı görevi görmektir. Böylece, eklemlerin daha güçlü olmasına ve ve sakatlıkların önlenmesine yardımcı olurlar.
Bir burkulma sakatlığının sebebi, bağın aşırı gerilmesine neden olan bir hareketten dolayıdır. Yani, bağın eklemi hareket ettiremeyeceği kadar hızlı veya keskin bir hareketten meydana gelir. Bağın buna tepki vermesi ve yerine geri oturması sonucu burkulma gerçekleşir.
Bir burkulmanın bağ rüptürüne yol açabileceği durumlar bile vardır. Bu durumlarda, uygulanan kuvvet o kadar güçlüdür ki bağ lifleri yırtılır.
Vücuttaki her eklemde bağlarımız olduğundan, burkulmalar da herhangi bir yerde ortaya çıkabilir. Şimdi diz bağlarına odaklanalım.
Diz burkulmalarının genel tedavisi
Diğer burkulmalarda olduğu gibi, diz burkulmalarını da mümkün olan en kısa sürede tedavi etmeye başlamalıyız. Sakatlanma meydana gelir gelmez, yapılacak en iyi şey sakatlanmanın kapsamını sınırlamaktır. Bunu yapmak için, bölgeye soğuk uygulamamız ve bacağımızı yükseltmemiz gerekecek. Bu şekilde, ortaya çıkan hematomu ve iltihabı sınırlarız.
İlk 48 saat boyunca, bu önlemlere ek olarak, dinlenmemiz gerekir. Kasların aksine, bağlar iyileşmek için dinlenmesi gereken yapılardır. Herhangi bir işe başlamadan önce iyi olduğumuzdan emin olmalıyız. Bu nedenle, acı çektiğimiz bu sakatlık için belirtilen zamana saygı göstermeliyiz.
48 saat sonra uyguladığımız soğuğu sıcakla değiştiriyoruz. Ayrıca, ultrason veya diğer fiziksel araçları uygulayacak bir fizyoterapiste gidebiliriz.
Sakatlık sonrası işe başlama sürecinde, propriyosepsiyon egzersizlerle, yani denge egzersizleriyle başlayacağız. Fizyoterapi Dergisindeki bir yayının açıkladığı gibi, bu egzersizler büyük ölçüde bağların aktivasyonunu gerektirir. Sakatlanma ve dinlenme döneminden sonra hasar görecek kasları güçlendirmek de önemlidir.
EMC – Kinesiterapi – Fiziksel Tıp Dergisi tarafından yayınlanan bir çalışmada belirtildiği gibi, özellikle bir spor uygulayacaksak, yavaş yavaş normal hayatımıza dönmemiz gerekir. Bu anlamda, yükü kademeli olarak arttırmalı ve yapacağımız sporu gerçekleştirmeden önce kontrollü ortamlarda hareketleri tekrar tekrar denemeliyiz.
Diz burkulmasından kurtulmanın yolları
Yukarıdakileri özetlemek gerekirse, diz burkulmasının tedavisi sırasında aradığımız şeyler bunlardır;
- Bağın tamamen iyileştiğinden emin olmak,
- Yaralı bağın gerekli direnç ve reaksiyon hızına sahip olması için yeniden eğitildiğinden emin olmak,
- Bağa çok fazla bağlı olmadan büyük eforlara dayanabilmek için güçlü bir kas sistemine sahip olmak.
Dört bağ dokusu
Öte yandan, dizde dört farklı bağımız olduğunu hatırlamak gerekir. Bunlar; anterior çapraz bağ, posterior çapraz bağ, iç kollateral ve dış kollateral’dir. Genel olarak, tedavi dördü için de benzer olacaktır.
Aralarındaki fark, ilk aşamalardaki soğuk uygulama yeri ve son aşamadaki egzersizin türü olacaktır. Çapraz bağlar için hızlanma ve frenlemeye daha fazla odaklanırken, kollateral bağlar için zikzak hareketler üzerinde daha fazla çalışacağız.
Tümden iyileşme
Diz burkulmasını tedavi ettikten sonra, büyük olasılıkla tam bir iyileşme elde edeceğiz. 3. derece burkulma durumunda, hasar cerrahi müdahale gerektirecek şekilde olduğu için sekel olasılığı daha yüksek olacaktır.
Bununla birlikte, bu durumlarda bile tümden bir iyileşme mümkündür. Sadece sabırlı olmamız, önerileri ve programı güvenilir bir şekilde takip etmemiz gerekir.
Bu son belirttiğimiz nokta, burkulma derecesi ne olursa olsun önemlidir. Sporu çok sevsek bile, tamamen iyileşene kadar beklemek çok önemlidir. Aksi takdirde, sakatlığı kronikleştirebiliriz ve bu da daha uzun süren rahatsızlıklar anlamına gelebilir. Böyle bir durum gerçekleştiğinde, bizi sadece birkaç gün beklediğimizden daha fazla sınırlayacaktır.
- L. López, I. Rodríguez y A. Palacios. Prevención de esguinces de tobillo en jugadoras de baloncesto amateur mediante programas de propiocepción. Estudio piloto de casos-controles. Fisioterapia. Volume 37, Issue 5, September–October 2015, Pages 212-222
- Lustig, E. Servien, S. Parratte et al. Lesiones ligamentosas recientes de la rodilla del adulto. EMC – Aparato Locomotor. Vol. 46, Issue 2, Pp 1-19 (2013)
- Fabri, F. Lacaze, T. Marc et al. Rehabilitación de los esguinces de rodilla: tratamiento funcional. EMC – Kinesiterapia – Medicina Física. Vol. 29, Issue 3, Pp 1-23 (2008)